Ilgarini Mağarası

Pınarbaşı ilçesi Sümenler Köyü’nde ve Pınarbaşı ilçe merkezine 36 km uzaklıkta bulunan mağara, Birleşmiş Milletler bünyesinde faaliyet göstermekte olan FAO’ya göre; dünyanın 4. büyük mağarasıdır. Mağaraya ulaşım, Sümenler Köyü Sorkun Yaylası’ndan itibaren, dik ve kayalık orman içi patika yoldan, 2 saatlik yürüyüşle mümkündür.Tabiî kemerli bir girişe sahip olan mağaraya girildiğinde, iki kola ayrıldığı görülür. Girişte, Bizans Dönemi’ne ait olduğu sanılan bir köy harâbesi mevcuttur. Su sarnıcı, fırın ve sarkıtlar bulunan sağ bölüme ‘Avizeli Salon’ denilir. Mağaranın sola ayrılan diğer yolundan gidildiğinde; taşlarla örülü ve helezonî bir merdiven ile ağızdan itibaren 250 metre derinliğe kadar inilmekte ve M.Ö. 2000 yılına ait hayat izlerine rastlanmaktadır. Dipteki düzlükte, şapel (ibadethâne) kalıntısı ve 7 adet mezar mevcuttur. Sarkıt ve dikit hareketliliği sürdüğü için ‘canlı’ kabul edilen mağaranın, teçhizatsız ulaşılabilir uzunluğu 858 metredir.Valla Kanyonu ile Ilgarini Mağarası’nın çevresi, FAO tarafından örnek proje alanı seçilmiştir.